Beschrijving

Bach: Passacaglia and Fugue in C-minor BWV 582 (Harmonie)

De Passacaglia is een set van instrumentale variaties gebaseerd op een ostinato bas. Bachs Passacaglia en Fuga in c-mineur voor orgel vormen het hoogtepunt van wat destijds in deze compositorische vorm was bereikt. In Franco Cesarini’s bewerking voor groot blaasorkest stelt de bijzonder zorgvuldige interpretatie van het originele stuk hem in staat alle klankkleuren te benutten die hij tot zijn beschikking heeft, en in deze weelderige gedaante krijgt ook Bachs werk een grandioze dimensie, zij het getint met laatromantiek. De uiteenzetting van het mooie thema begint in de baspartij, waardoor er meteen een plechtige en serieuze sfeer ontstaat die wordt geaccentueerd door het intens pathetische karakter van de eerste variaties. Tot de tiende variatie blijft het beperkt tot de bas, maar in de daaropvolgende variaties gaat het ook over op het sopraan- en altregister. De integriteit van het thema wordt ook verfraaid met elegante arpeggio’s, in wiens lagere en hogere uitbreidingen het thema kan worden onderscheiden. Tegen het einde keert het terug naar de bas in een indrukwekkende verdikking van de polyfone textuur die snel de toonsoort van C-mineur herstelt. Het “Thema fugatum” dat er onmiddellijk op volgt, vormt op zichzelf geen Fuga, maar is niets anders dan de eenentwintigste en meest uitgebreide variant van de Passacaglia. Deze keer gebruikt Bach alleen de eerste helft van het thema, met daarbovenop een ritmisch tegenonderwerp dat de hele ontwikkeling van de compositie aanzienlijk verlevendigt. Het polyfone discours wordt steeds dichter, totdat de opbouwende spanning piekt in een krachtig Napolitaans Sext akkoord, gevolgd door een plotselinge pauze.